Thứ sáu 29/03/2024

NỘI DUNG CHÍNH

“ĐẤT MẶN”-Một cái nhìn mới về chiến tranh

Nhân đọc tiểu thuyết “Đất mặn” của Nguyễn xuân Đỉnh-NXBQuân đội nhân dân-2012.

Khi Nguyễn Xuân Đỉnh đưa tôi cuốn tiểu thuyết “Đất mặn” của anh,tôi thầm nghĩ chắc lại thêm một cuốn sách nữa về cuộc sống gian nan của con người miền hạ Cần Đước quê anh. Nhưng tôi đã sai, một sự sai lầm thú vị.

 Cũng là cuộc sống gian nan, thậm chí là vô cùng gian nan và khốc liệt nữa của đất miền hạ Cần Đước quê anh, nhưng không phải chỉ vì miếng cơm manh áo mưu sinh nhọc nhằn  thường ngày mà là một cuộc sống giữa mưa bom bão đạn. Nhưng ở đây, lại không phải và không chỉ là cái khoảng cách mong manh sống chết, chiến tranh ở đâu và lúc nào chẳng vậy, mà ở đây Nguyễn Xuân Đỉnh đã chạm đến vấn đề muôn thuở nhưng chưa ai đưa vào tiểu thuyết: sự thâm độc của kẻ thù nhắm vào người phụ nữ, có chồng là cán bộ, chiến sĩ Quân giải phóng để tấn công li gián đội ngũ chúng ta từ hậu phương, một đòn hiểm độc mà người trong cuộc không dễ dàng nhận ra.

 Đã có một nàng chinh phụ ôm con chờ chồng đến vô vọng và hóa đá ở vùng biên ải phía Bắc, đã có một khúc ngâm ai oán của người chinh phụ trong cuộc chiến tranh liên miên vì quyền lực của các tập đoàn phong kiến thời trung đại. Cũng đã có một màu tím hoa sim tím chiều hoang biền biệt nhưng chưa một ai đụng đến nỗi đau không dễ nói nên lời của người phụ nữ Nam bộ, nơi diễn ra cuộc chiến tranh không quy ước-cuộc chiến mà ranh giới chiến tuyến và hậu phương không được phân định rõ ràng, hơn thế, còn đan xen lẫn nhau một cách phức tạp.

Trong hình thái chiến tranh ấy dân tộc chúng ta phải chống hai kẻ thù hung bạo và giàu mạnh của thời hiện đại: Pháp và Mĩ. Có ai đó đã nghĩ một cách đơn giản rằng: kẻ thù của chúng ta đã hiểu không đúng về văn hóa yêu nước của người Việt Nam. Ở phương diện này nên nói một cách khác: người Mĩ và đồng minh của họ có thể chưa hiểu được thấu đáo văn hóa yêu nước của những con người trên dải đất hình chữ S nhưng bên cạnh họ, cùng với họ, còn có một đội ngũ đánh thuê giúp sức, và vì nhiều lí do khác nhau, lực lượng này hết sức lợi hại .

Cũng đã có những trang sách lên án tội ác lắm khi ghê tởm của bọn này nhưng đây là vấn đề không thể đơn giản, một chiều được. Ngoài cái mới của cách tiếp cận hiện thực như đã nói trên, tác giả “Đất mặn” còn làm mới mình ở nghệ thuật viết tiểu thuyết: tác phẩm này nếu ai muốn kể lại thì sẽ thất bại vì ở đây không có cốt truyện.Tự sự của Nguyễn Xuân Đỉnh là tự sự tâm trạng - một khái niệm mới của tự sự học hiện đại: chẳng hạn ở trang 64-65: chỉ hai trang sách và một chi tiết được kể: bọn bình định (lính ngụy), cụ thể ở đây là thằng Nghĩa sàm sỡ với Thảo-vợ của Mạnh  một chiến sĩ giải phóng  con trai má Bảy, (được tên trung úy Phước, trưởng toán bình định giải thoát ngay trước mắt người mẹ chiến sĩ kia và chi tiết miêu tả tâm trạng của Phước sau hành động nghĩa hiệp (!?)  trên “mới đây thôi, khi hắn sang nhận nhiệm vụ bình định, chỉ dụ của tổng thống là nên li gián cộng sản. Rồi quận trưởng cũng treo giải thưởng một trăm ngàn đồng cho ai lấy được vợ Việt cộng” (tr 66).

Thế là, không cần phải dài lời nhưng người viết đã chuyển được một thông điệp thẩm mĩ  và đây là một thành công mới của cây bút cũ Nguyễn Xuân Đỉnh. Đề tài chiến tranh tưởng như xưa cũ nhưng với cái nhìn nghệ thuật mới “Đất mặn” đưa ta đến một cái nhìn đa diện và sâu sắc hơn về chiến tranh. Mặt khác, nghệ thuật tự sự tâm trạng vừa nói  ở trên nó thích hợp với cách đọc hiện đại trong văn minh nghe nhìn: tâm hồn con người trở nên thông minh hơn phong phú cảm xúc hơn chứ không phải chỉ biết nhiều hơn.Văn chương chân chính mãi mãi là hành trang tinh thần của con người trên hành trình đi tới tự do  là vì như thế.

Phan Văn Tường

Theo TC VNLA Xuân 2014

Tổng số điểm của bài viết là: 0 trong 0 đánh giá
Click để đánh giá bài viết

Những tin mới hơn

Những tin cũ hơn

 

THĂM DÒ Ý KIẾN

Đánh giá của bạn về Website này?

Tuyệt vời

Tốt

Trung bình

Không có gì để nói

Rất xấu

THỐNG KÊ

Đang truy cậpĐang truy cập : 27


Hôm nayHôm nay : 617

Tháng hiện tạiTháng hiện tại : 276801

Tổng lượt truy cậpTổng lượt truy cập : 8423211